Recenzja książki „Morskie Oko – przyroda i człowiek”
„Morskie Oko – przyroda i człowiek”
Na to i wiele innych pytań odpowiada książka pod redakcją Adama Choińskiego i Joanny Pociask-Karteczki pt.: „Morskie Oko – przyroda i człowiek”. Kiedy w naszych rękach znalazła się ta książka, zdziwiliśmy się bardzo pozytywnie. Spodziewaliśmy się raczej jakiegoś „zwykłego” opracowania czy albumu o Morskim Oku. Nie byliśmy przygotowani na tak profesjonalne podejście do tematu, mnogość faktów, informacji, analiz i opowiadań. Do tego ładne opracowanie graficzne, profesjonalny skład i wygląd książki mogą cieszć oczy, a i na półce ta pozycja prezentuje się nieźle.Pod względem powierzchni Morskie Oko znajduje się na ok. 1650. pozycji w kraju. Jego powierzchnia jest zbliżona do średniej wielkości jeziora w Polsce (równej 39,7 ha). Pod względem głębokości maksymalnej (…) 23. miejsce, a pod względem głębokości średniej – 4. miejsce. Jeśli jako kryterium przyjąć wielkość zasobów wodnych, jezioro to znajduje się na 302. pozycji. Skąd, zatem jego powszechnie odczuwalna niezwykłość?
Cytat z książki „Morskie Oko – przyroda i człowiek”
Można śmiało powiedzieć, że jest to Encyklopedia Wiedzy o tym niezwykłym jeziorze. Co można w niej znaleźć? Chyba łatwiej zapytać: Czego tu nie ma? W książce poruszony został chyba każdy temat, jaki nam przyszedł do głowy. Ponad 500 stron wiedzy podzielone zostało na trzy rozdziały: „Morskie Oko”, „Otoczenie Morskiego Oka – przyroda” i „Morskie Oko i człowiek”.
Morskie Oko
Pierwszy rozdział to wiedza w czystej postaci. Opisane są tu wszelkie procesy fizyczne, chemiczne i inne, które charakteryzują to jezioro. Wydawać się może, że bez wiedzy specjalistycznej można z tego za dużo nie zrozumieć. Pierwszy raz słyszeliśmy o takich rzeczach jak batymetria czy spektralny współczynnik dyfuzyjnego osłabienia oświetlenia odgórnego. Na szczęście z pomocą przychodzą nam zawarte w książce opisy, wykresy, pomiary, analizy i wzory matematyczne. Każdy pasjonata górski z umysłem ścisłym z pewnością znajdzie tu wiele ciekawych faktów. My, mimo iż nastawieni jesteśmy bardziej na opowieści niż na badania, też znaleźliśmy tu kilka ciekawostek np. czy wiecie, że Morskie Oko jest od Czarnego Stawu o jakieś 2,5 stopnia cieplejsze? Albo, że Morskie Oko to jedyne jezioro w polskich Tatrach gdzie naturalnie występują pstrągi potokowe? Tak, tak te ryby też zbadano, zmierzono, poddano badaniom genetycznym, porównano i przedstawiono ich charakterystykę morfologiczną.Otoczenie Morskiego Oka – przyroda
Drugi rozdział książki podobny jest do pierwszego, ale opisuje najbliższe otoczenie jeziora. Dowiemy się z niego o górach, no i skąd się to wszystko tu wzięło. W przystępnym języku, wzbogaconym rycinami możemy poznać szczegóły procesów geologicznych, jakie towarzyszyły i nadal towarzyszą temu miejscu. Po przeczytaniu o glebie, powietrzu, klimacie i pogodzie będziemy wiedzieli, kiedy się wybrać w góry, i że czasem dopada nas w nich „silny stres termiczno-wilgotnościowy” oraz, że „bilans radiacyjny człowieka jest tutaj ujemny”, czyli na nasze: tu nam zimniej niż na Gubałówce!. Z książki dowiemy się także, jacy mieszkańcy flory występują na tym obszarze (np. wilki) oraz pozanamy i pooglądamy świat flory. Dwa pierwsze rozdziały to mnóstwo informacji w encyklopedycznym i przystępnym wydaniu. Aż dziw, że można napisać tak dużo o jednym miejscu.Morskie Oko i człowiek
Nie było by też niezwykłości Morskiego Oka, gdyby nie człowiek i jego historie. To on po części sprawił, że jezioro to odwiedza tysiące turystów miesięcznie. Trzeci rozdział, który stanowi połowę książki, opowiada o działalności człowieka na przestrzeni lat, o kulturze i znaczeniu Morskiego Oka w lokalnej społeczności. Ten rozdział najbardziej zapada w pamięć, bo któż nie lubi czytać o poszukiwaniach złota, o legendach, o tajemniczym połączeniu Morskiego Oka z Morzem Bałtyckim i burzliwej historii tego pięknego miejsca. Sami nie wiedzieliśmy, że dość długo tutaj toczył się spór o granicę pomiędzy Polską, a Węgrami. Ci drudzy chcieli jej środkiem stawu. Jak człowiek to i taternicy. Z rozdziału poznamy pierwszych zdobywców szczytów okolic Morskiego Oka, historię wytyczania szlaków i powstania schroniska. Jeden z podrozdziałów poświęcony jest również smutnym wydarzeniom, takim jak wypadkom i ofiarom okolic Morskie Oka. Piękno Morskiego Oka przyciągało też artystów malarzy i pisarzy. Miłośnicy poezji znajdą w książce wiele odwołań i wierszy o najsłynniejszym polskim jeziorze.Książka „Morskie Oko – przyroda i człowiek” to ogromna skarbnica wiedzy wydana przez Tatrzański Park Narodowy. To także hołd złożony wybitnemu znawcy Tatr – Józefowi Nyce. Książka została wydana na jubileusz jego 90. urodzin. Pozycja ta na pewno spodoba się każdemu, nie tylko zapalonym górołazom. My po jej przeczytaniu nabraliśmy ochotę na odwiedziny naszych gór i Morskiego Oka.